Borowiki, zwane również prawdziwkami, to jeden z najczęściej zbieranych gatunków grzybów w Polsce. W czasie jesiennych spacerów po lesie wiele osób szuka właśnie tych smacznych grzybów. Należy jednak pamiętać, że w lesie można spotkać dwie różne odmiany borowików – jadalne i trujące. Pierwsze z nich nadają potrawom wyrazisty smak i aromat. Borowik, oprócz swojego waloru smakowego, jest również źródłem wielu cennych wartości odżywczych, takich jak witaminy A, B1 i B2. Z kolei zjedzenie borowików trujących może prowadzić do poważnego zatrucia i nawet śmierci.
Borowiki jadalne
Borowik szlachetny (Boletus edulis) Borowik szlachetny, zwany również prawdziwym lub dębowym, to najczęściej spotykana odmiana borowików. Występuje on głównie w lasach iglastych, ale czasem można go znaleźć również w lasach liściastych. Najlepsze okresy zbiorów tego grzyba przypada na wrzesień, październik i listopad.
Trzon borowika szlachetnego osiąga zazwyczaj długość do 20 cm i szerokość od 1,5 do 6 cm. U młodych grzybów jest baryłkowaty, a później staje się cylindryczny. Od dołu jest biały z filcowatą strukturą, a od połowy do góry jasnobrązowy z delikatną, białą siateczką. Kapelusz borowika szlachetnego jest półkolisty, poduchowaty i gładki. U młodych grzybów niemalże biały, a później ciemno-brązowy. Wysyp zarodników borowika szlachetnego ma kolor oliwkowo-brązowy.
Miąższ borowika szlachetnego jest biały (pod skórką kapelusza delikatnie brązowy), twardy, zwarty, jędrny i nie zmienia koloru po przekrojeniu. Istnieje niewielkie ryzyko pomylenia borowika
Borowiki trujące
Goryczak żółciowy (Tylopilus felleus) Goryczak żółciowy to jedna z odmian borowika trującego. Często jest mylony z borowikiem szlachetnym, jednakże jego spożycie może skutkować ciężkimi zatruć pokarmowych. Goryczak żółciowy rośnie najczęściej w lasach liściastych, szczególnie w towarzystwie dębów i buków. Jego trzon jest tęgi i gruby, osiąga długość do 10 cm oraz grubość do 5 cm. Ma ciemnobrązowe zabarwienie z żółtymi plamami. Kapelusz jest mniej więcej w kształcie stożka, o brzegu podwiniętym w górę. W młodości jest ciemnobrązowy, później staje się bardziej szarawy. Goryczak żółciowy posiada intensywnie gorzki smak i jest trujący. Spożycie tego grzyba może skutkować wymiotami, biegunką, bólem brzucha i innych objawów zatruć pokarmowych.
Innymi odmianami borowików trujących są:
- Borowik ceglastopory (Boletus erythropus)
- Borowik szatański (Rubroboletus satanas)
- Borowik usiatkowany (Suillellus luridus)
- borowik popielaty (Boletus calopus)
Wszystkie te grzyby zawierają substancje trujące i ich spożycie jest niebezpieczne dla zdrowia i życia.
Podsumowanie
Borowik, czyli prawdziwek, to popularny i smaczny grzyb, jednak należy pamiętać, że w lesie można spotkać zarówno borowiki jadalne, jak i trujące. Warto zwrócić uwagę na charakterystyczne cechy każdej odmiany borowika i dokładnie przemyśleć, przed zjedzeniem, czy mamy do czynienia z gatunkiem jadalnym. Prawidłowa identyfikacja grzybów jest bardzo ważna dla zdrowia. Należy unikać zbierania grzybów z miejsc zanieczyszczonych lub skażonych. Pamiętajmy, że zdrowy styl życia to nie tylko odpowiednia dieta i aktywność fizyczna, ale również zdrowa i świadoma przygoda z naturą.